Nomadzi czyli Wędrówki z Ablem.

Z tą książką mam kłopot, wynikający z tego, że czytam o miejscach, które od lat pragnę odwiedzić, o których śnię i do których na pewno kiedyś wyruszę, a jednocześnie wyłamuję się z zasady, że nie powinno się czytać o podróży w miejsca, których się samemu nie odwiedziło. Czytanie o Bamako, Mali, Dżenne, Timbuktu, pograniczy Burkina Faso, Senegalu i Mauretanii, to smakowanie nieodkrytych obszarów własnego mózgu, to wypuszczanie endorfin na pola, gdzie jedynie wywołają nadzieję, podsycą pożądanie.

Wędrówki z Ablem” rozpocząłem parę tygodni temu i zarzuciłem, przygnieciony innymi książkami, ale już wtedy poczułem to drętwienie, charakterystyczne dla czegoś oryginalnego, czego nie do końca rozumiem, co mnie czasem irytuje, ale jedynie dlatego, że nie mogę od razu tego skonfrontować, dotknąć i powąchać. Wyruszyć z gromadą pasterzy należących do plemienia Fulanów, zostać zaakceptowanym przez Umaru i Fantę Diakajate, wejść do ich rodziny tak zupełnie i ostatecznie, uczestniczyć w tej wędrówce, to przecież wyzwanie, a przecież i marzenie.

Studio_20170617_175657_resized

Autorka opisuje swoją przygodę z Fulanami językiem, który robi wrażenie na wszystkich. Reporterka z doświadczeniem na wojnach, Bliskim Wschodzie, Azji, rodzinnej Rosji czy na Kaukazie, wypracowała język kompetentny, przekonywujący, poparty lekturami, historią, własnymi przeżyciami, a jednocześnie jest to język magiczny, mięsisty, romantyczny i obrazowy. To styl bardzo bogaty, nasycony ciepłem, i może dziwnie to zabrzmi, kobiecy – mężczyzna by tak nie napisał, dlatego książka ma liczne zwolenniczki wśród płci pięknej, która lubuje się w takich ciepłych i prostych historiach. Zresztą książka została wydana przez „Wydawnictwo kobiece”.

Zsynchronizować własne tempo z metrum udoskonalanym przez kolejne tysiąclecia” – to dewiza autorki, kiedy chce żyć życiem prostym, zanurzonym w tradycji islamu, życiem trudnym ale przecież fascynującym człowieka Zachodu, żyć i rozumieć a nie jedynie przypatrywać się niczym folklorystycznemu festynowi. Anna Badkhen wie dobrze jak wkomponować się w rzeczywistość, chłonie świat od wielu lat bo przecież: „dobrze znam te garnki. Przygotowane w nich posiłki jadłam na bombardowanych irakijskich pustyniach, na melancholijnych afgańskich pogórzach, w przemysłowych rzeźniach Czeczeni i w ziemiankach azerskich uchodźców.”

O sobie pisze „radziecka Żydówka z niedowagą”, z miasta, które zmieniło nazwę.  A przecież wyrzucając z głowy własne postanowienie niezagłębiania się zbytnio w czytelnicze regiony, w których nie byłem, chłonąłem zdania, które mówiły więcej niż klasyczne reportaże, opowieści o dalekich światach. Anna Ba – tak ją nazywali tubylcy – podawała mi wersję własnego życia, wplecioną w historię nomadów. I tu jest najciekawszy dla mnie wątek, choć ukryty, nieśmiało czasem eksponowany w gwałtownej wiwisekcji. Porzucona kochanka, rozczarowana własną traumą po rozstaniu, cierpiąca i nie potrafiąca zapomnieć, nawet wrzucona w afrykański kocioł zupełnie innych przeżyć, budząca się w nocy gdzieś w pustkowiu, pod gwiazdami, z bólem tęsknoty, z gniewem i bólem odtrąconej. Czy znacie to uczucie? – dosięgnie Was gdziekolwiek zechcecie uciec. Spodziewała się wyzwolenia  – tymczasem nabawiła się jedynie odcisków i podrażnionej od słońca skóry. „Chodzenie nie tamuje krwawienia, nie łagodzi cierpienia. Nie da się odejść od smutku, nagniotki nie sprawiają, że zapomina się o miłości”.

Dużo mądrych zdań, dużo poetyki, dużo namiętności w tej prozie, która opisując z etnograficzną ścisłością życie wędrowców i hodowców bydła, wiedzie nas przez mądrości oparte na własnym doświadczeniu. „Wędrówka to zawsze polowanie na skarby” – czyż to nie ładne zdanie? A może: „Lustro to druga matka człowieka. Jeśli gdzieś się wybierasz, matka mówi: czekaj, masz coś w kącikach ust. Kiedy matki nie ma używasz lustra”.

Refleksje o wojnie i jej pokazywaniu, przy okazji opisywania tej wojny, która uniemożliwia mi pojechanie w tamte rejony świata, to chleb codzienny reportera – czy jej opisywanie nie pomaga się jej rozplenić? Czy o wojnie lepiej milczeć?

Ale wszędzie jest miłość, wszędzie wyrasta przed Anną kochanek, i ta samotność, która ją dopada, kiedy wraca z praniem z nad rzeki. Bliskość, „tańczenie wokół bliskości” – wspomnienia, które ma każdy z życia z drugą osobą, a wreszcie rozczarowanie, kiedy się nagle zrozumie, że jak pisze Anna: „nasza miłość nigdy nie miała przed sobą przyszłości, nie miała szansy przerodzić się w długą trwałą więź, ponieważ pozwalaliśmy jej istnieć tylko w danej chwili, w chwili rozmowy telefonicznej, w chwili romantycznego spotkania. Nie dawało to miejsca na żadne plany, na jutro, na historię, na stertę prania.”

Mądra książka nie tylko o Fulanach.

Ten wpis został opublikowany w kategorii książki i oznaczony tagami , , . Dodaj zakładkę do bezpośredniego odnośnika.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.